Biofeedback: poprawa funkcji wzrokowej u pacjentów z hipoplazją nerwu wzrokowego
Hipoplazja (niedorozwój) nerwu wzrokowego jest jedną z przyczyn ślepoty i może dotyczyć jednej lub obu gałek ocznych, z różnym stopniem zaawansowania zmian w prawym i lewym oku. Niedorozwój nerwu wzrokowego często jest obciążony oczopląsem i zaburzeniami refrakcji. Jest to schorzenie trudne do zdiagnozowania, szczególnie w pierwszym roku życia.
Leczenie zaniku lub niedorozwoju nerwu wzrokowego nie jest obecnie możliwe. Aby wykryć wady wzroku w przypadkach asymetrii zmian w gałkach ocznych (jedno- lub obuoczne) konieczne jest wykonywanie badań okresowych. Leczyć należy natomiast niedowidzenie z nieużywania, ponieważ mózg wyłącza widzenie słabszego oka i następuje rozwój niedowidzenia, nakładającego się na pogorszenie wzroku spowodowane zmianami w nerwie wzrokowym.
Satysfakcjonujące rezultaty można jednak osiągnąć tylko wtedy, gdy rozpoczniemy terapię w pierwszym roku życia pacjenta. Odpowiednio zaprogramowane ćwiczenia rehabilitacyjne należy wdrożyć jak najszybciej po postawieniu diagnozy. Rehabilitacja wzroku powinna być intensywna, systematyczna i ciągła. Wtedy rokowania będą najbardziej korzystne, a dziecko będzie mniej narażone na zakłócenia z powodu zaburzeń widzenia: orientacji, poruszania się przestrzeni, samoobsługi, codziennych czynności, porozumiewania się z otoczeniem (pisania i czytania), czynności związanych z nauką, pracą i rekreacją.
W leczeniu niedowidzenia związanego z niedorozwojem nerwu wzrokowego metoda biofeedback cechuje się dużą efektywnością, nieinwazyjnością i bezpieczeństwem. Może być stosowana w rehabilitacji pacjentów niezależnie od wieku i czasu trwania choroby.
Po 5 cyklach rehabilitacji wzroku (1 cykl obejmuje około 20 treningów wzrokowych min. 4 razy w tygodniu) u pacjentki (ur.2005 orzeczenie o niepełnosprawności 04 - 0, diagnoza: oczopląs wrodzony obu oczu, niedowidzenie obu oczu, większe prawego oka. Badanie MR oczodołów: obraz MR nerwów wzrokowych przy zgodności z obrazem klinicznym może odpowiadać obustronnej hipoplazji nerwów wzrokowych), odnotowano:
widoczną poprawę ostrości wzroku do dali,
zmniejszenie oczopląsu,
wydłużenie fiksacji,
wydłużenie śledzenia i akomodacji,
rozpoznawania i identyfikowania.
Dziecko dobrze orientuje się w mikro- i makroprzestrzeni, ruch jest bardziej skoordynowany, pewny. Zalecanych okularów nie nosi, ponieważ lepiej funkcjonuje bez nich. Poruszając się w okularach czuje dyskomfort. Na początku rehablitacji dziewczynka niechętnie zasłaniała oko lepiej widzące, później zyskała bardzo wysoką motywację do terapii i chętnie ćwiczy.
Wyniki badań potwierdzają, że widzenie nie jest umiejętnością wrodzoną, lecz czymś, czego można się nauczyć. Osoby słabowidzące, które mimo noszenia okularów mają trudności z wykonywaniem czynności wzrokowych, mogą je poprawić wykorzystując metody rehabilitacyjne, unikając wykorzystania wzrokowych metod kompensacyjnych, stosując pomoce ułatwiających widzenie, dostosowując środowisko fizyczne itp.